ศูนย์คริสตศาสนธรรมสังฆมณฑลราชบุรี
CATECHETICAL CENTER OF RATCHABURI DIOCESE

คุณธรรม ความรอบคอบ (Prudence)
การดำเนินชีวิตที่ฉลาด (Smart Living)

         เป้าหมายของชีวิตคือความสุข เราทุกคนต้องการที่จะมีความสุข และเราต้องการที่จะแสวงหาความดีต่าง ๆ เพื่อเป็นหนทางที่จะบรรลุถึงนั้น หมายความว่าเราต้องเรียนรู้ที่จะกระทำความดี ซึ่งเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับคุณธรรม เพราะคุณธรรมเป็นเรื่องของการกระทำสิ่งที่ถูกต้อง และถ้าเราทำสิ่งที่ถูกต้องแล้ว เราก็จะมีความสุข แล้วอะไรเป็นสิ่งแรกที่จำเป็นถ้าเราต้องการทำสิ่งที่ถูกต้อง แน่นอนเราต้องรู้ว่าสิ่งดีที่เราจะทำนั้นคืออะไรแล้วเราจะทำอย่างไร นี่ก็คือบทบาทของคุณธรรม “ความรอบคอบ” นั่นเอง

ความรอบคอบ เป็นคุณธรรมประการแรกของคุณธรรมหลัก (cardinal virtues) ตามคำสอนของคาทอลิก เพราะว่า ความรอบคอบเป็นความสามารถที่จะมองสถานการณ์ที่เป็นจริงและรู้ว่าอะไรควรทำ เป็นความสามารถที่จะทำการตัดสินใจที่ถูกต้อง ความรอบคอบช่วยให้ความรู้ว่าเราควรทำอะไร ควรทำเมื่อไร และควรทำอย่างไร เรามักจะมีความเข้าใจผิดเกี่ยวกับธรรมชาติที่แท้จริงของความรอบคอบ ดังนั้นเพื่อความเข้าใจจึงขอเริ่มโดยบอกว่าอะไรที่ไม่ใช่ความรอบคอบก่อน
ความรอบคอบไม่ใช่ความขี้ขลาด การหลีกเลี่ยงอันตรายทั้งหลายที่จะเกิดขึ้น ความกลัว การขาดความคิดริเริ่ม การเอาตัวรอด การไม่ยอมใช้เงินหรือความสามารถ หรือสงวนท่าทีมากเกินไป (คล้าย ๆ หยิ่ง) ในทางตรงกันข้ามบางครั้งความรอบคอบที่ถูกต้องอาจจะเปรียบเหมือนกับการขว้างระเบิด คือ กล้าต่อสู้กับความไม่ถูกต้องอย่างกล้าหาญ กล้าพูดในเรื่องที่อึดอัด หรือความไม่ถูกต้องของการเมือง หรือกล้าเสี่ยงในการลงทุน

ความหมายของคุณธรรม ความรอบคอบ

ความหมายของคุณธรรม ความรอบคอบ

          ความรอบคอบเป็นคุณธรรมที่ช่วยจัดเหตุผลทางปฏิบัติให้รู้จักแยกแยะความดีที่แท้ในสถานการณ์ต่าง ๆ และเลือกวิธีการที่ถูกต้องเพื่อทำความดีนั้น “คนฉลาดระวังการก้าวเดินของตน” (สภษ 14:15) “ดังนั้น จงมีความสุขุมรอบคอบ รู้จักประมาณตนเพื่ออธิษฐานภาวนา” (1ปต 4:7) นักบุญโทมัส มีความคิดเหมือนอริสโตเติ้ลเขียนไว้ว่า ความรอบคอบเป็น “เหตุผลที่ถูกต้องของกิจการที่ต้องทำ” เราจึงต้องไม่นำความรอบคอบปะปนกับความขลาดหรือความกลัว และไม่ต้องไปปะปนกับการตีสองหน้าหรือการตลบตะแลง
          ความรอบคอบได้ชื่อว่า “ผู้บังคับคุณธรรมต่าง ๆ” เพราะคอยปกครองคุณธรรมอื่นๆ โดยช่วยชี้แนะหลักการและความมากน้อย
          ความรอบคอบคอยช่วยแนะนำการตัดสินของมโนธรรมอย่างใกล้ชิด คนรอบคอบตัดสินใจและจัดระเบียบการกระทำของตนโดยทำตามคำตัดสินนี้ อาศัยคุณธรรมประการนี้ เรานำหลักการด้านศีลธรรมมาใช้กับกรณีเฉพาะโดยไม่ผิดหลงและเอาชนะความสงสัยในการทำดีหนีชั่วได้ (คำสอนพระศาสนจักรคาทอลิก ข้อ 1806)

ความรอบคอบทำงานอย่างไร

ความรอบคอบทำงานอย่างไร

            ความรอบคอบเป็นศิลปะของการนำเอาหลักศีลธรรมคำสอนมาประยุกต์ใช้ให้เข้ากับสถานการณ์จริงที่เกิดขึ้นในขณะนั้น

ตัวอย่างเช่น เราทุกคนรู้หลักศีลธรรมที่ว่า “จงรักเพื่อนบ้านเหมือนรักตัวท่านเอง” นี่เป็นหลักศีลธรรมพื้นฐานประการหนึ่ง แต่หลังจากที่เราเรียนรู้หลักธรรมนี้แล้วยังคงมีคำถามต่อไปว่า “แล้วฉันจะรักเพื่อนบ้านของฉันที่นี่และเวลานี้อย่างไร” เรายังต้องรู้ว่าจะนำหลักธรรมนี้มาใช้ให้ในสถานการณ์เฉพาะหน้านี้ได้อย่างไร

ตัวอย่างที่สอง พระศาสนจักรสอนว่าการดื่มเหล้าจนเมามายเป็นบาปหนัก ซึ่งเราควรหลีกเลี่ยง แต่เราจะหลีกเลี่ยงการดื่มในขณะนี้และที่ตรงนี้อย่างไร ความรอบคอบจะบอกท่านว่าควรหยุดดื่มเมื่อไร ท่านควรดื่มเบียร์หรือไวน์แก้วสุดท้ายเมื่อไร หรือหลักธรรมเรื่องพฤติกรรมทางเพศของคู่แต่งงาน พูดในทางปฏิบัติคือท่านจะป้องกันการกระทำผิดใช้เรื่องเพศในขณะนี้และที่นี้อย่างไรกับคู่ครองของท่านอย่างไร ดังนั้นจึงขอให้แนวทางเพื่อการกระทำตามคุณธรรมความรอบคอบดังนี้

         • ประการแรก “รู้หลักการ” คือ รู้ว่าอะไรคือความดีของธรรมชาติมนุษย์ ซึ่งเราจะต้องปฏิบัติตามหลักนั้นและไม่ทำอะไรที่ขัดแย้งกับหลักการนั้น เรื่องที่ไม่ใช่ความรอบคอบเมื่อเราได้พิจารณาถึงสถานการณ์เหล่านี้ เป็นการกระทำที่ขัดแย้งกับหลักศีลธรรม ไม่เป็นการรอบคอบที่จะทำแท้ง เพราะการทำแท้งเป็นการทำร้ายที่รุนแรงกับชีวิตของมนุษย์ที่บริสุทธิ์ ไม่เป็นความรอบคอบในการเสพสื่อลามก เพราะว่ามันขัดแย้งความสัมพันธ์อันดีของมนุษย์
         • ประการที่สอง “ประยุกต์หลักการเพื่อการปฏิบัติจริง” เรื่องแรกคือรู้เป้าหมาย สองคือรู้ที่จะเลือกเครื่องมือหรือวิธีการเพื่อบรรลุถึงเป้าหมายนั้น นักบุญโทมัส อไควนัส กล่าวไว้ว่า “คนรอบคอบพิจารณาสิ่งที่ไกลออกไป เพื่อเป็นช่วยหรือปกป้องสิ่งที่เราจะกระทำในปัจจุบัน ดังนั้นจึงชัดเจนว่าความรอบคอบคือการคิดพิจารณาที่ยืนอยู่เคียงข้างในความสัมพันธ์กับเป้าหมาย" ด้วยความรอบคอบ เราจึงตัดสินใจทุกเรื่องด้วยแสงสว่างของเป้าหมายสูงสุดของชีวิต คือคุณงามความดีและความสุข

         ความรอบคอบเปรียบเสมือนการเดินทางไปพักผ่อนในวันหยุด สิ่งแรกที่ท่านจะทำก่อนการเดินทางคือ กำหนดจุดหมายปลายทาง ท่านจะไปพักผ่อนที่ไหน จากนั้นพูดคุยกันต่อว่าสถานที่นั้นมีดีอะไร ไปแล้วจะมีความสุขอย่างไร ความดีจึงเป็นจุดหมายปลายทางของเรา จากนั้นจะคิดเรื่องวิธีการเดินทางที่ดีที่สุดเพื่อไปถึงสถานที่นั้น แล้วจึงจะเตรียมข้าวของต่างๆ ซึ่งขึ้นกับสถานที่ท่านจะไป เมื่อท่านได้ตัดสินส่วนตัวแล้ว ท่านจำเป็นต้องรักษาจุดมุ่งหมายสุดท้ายของท่านไว้ในใจเสมอ นี้แหละคือความรอบคอบ คือ เลือกวิธีการที่ถูกต้องเพื่อนำไปสู่ความสุข

มโนธรรม (Conscience)

มโนธรรม (Conscience)

           เรื่องที่เกี่ยวข้องกับคุณธรรมความรอบคอบคือ “มโนธรรม” ความหมายของคำว่ามโนธรรม มักจะมีความเข้าใจผิดกันอย่างมากในแวดวงต่างๆ คนเรามักใช้วลี “ทำตามเสียงมโนธรรมของท่าน” โดยไม่มีความคิดที่ชัดเจนถึงความหมายที่แท้จริง โดยทั่วไปแล้วเรามักจะคิดว่ามโนธรรมคือความรู้สึก หรือเสียงเงียบ ๆ ภายใน เหมือนโค้ชที่บอกให้ท่านทำโน้นหรือทำนี้ ที่จริงแล้วความหมายของ “ทำตามเสียงมโนธรรมของท่าน” มีคุณค่ามากกว่านั้น ไม่ได้หมายความเพียงว่า “ทำตามสิ่งที่ท่านคิดว่าถูกต้อง” เท่านั้น ซึ่งบางทีเราอาจจะไม่ได้พูดเช่นนี้ก็ได้ แต่ความจริงคือว่าหลายคนไม่เคยติดว่าอะไรคือความถูกต้อง พวกเขาทำอะไรแค่ตามความรู้สึกว่าถูก มโนธรรมไม่ใช่เรื่องของความรู้สึก แต่มันเป็นเรื่องของความคิดถึงสิ่งถูกต้อง คำแปลอีกอย่างหนึ่งคือ "ทำตามความรอบคอบที่บอกท่าน” หรือ “จงประยุกต์หลักศีลธรรมให้เข้ากับสถานการณ์ปัจจุบันและจงปฏิบัติตามนั้น”

สามขั้นตอนเพื่อการกระทำที่รอบคอบ

สามขั้นตอนเพื่อการกระทำที่รอบคอบ

           ให้เราพิจารณาว่าเราจะตัดสินใจการทำด้วยความรอบคอบได้อย่างไร มีหลายขั้นตอนที่เราต้องทำถ้าเราปฏิบัติด้วยความรอบคอบในการเลือกต่างๆ ของเรา

ขั้นที่หนึ่ง : “การไตร่ตรอง” ขั้นตอนนี้คือการรวบรวมข้อมูลที่สำคัญๆ ไว้ให้ได้ทั้งหมด เริ่มด้วยการพิจารณาถึงหลักศีลธรรมคำสอน รวมถึงการให้ความสำคัญและยอมรับอำนาจการสอนของพระศาสนจักร เพราะคำสอนของพระศาสนจักรให้หลักคำสอนที่ถูกต้องและแท้จริง เป็นต้นคำสอนที่สำคัญๆ ในเรื่องที่เกี่ยวข้อง ตัวอย่างเช่น ถ้าพระศาสนจักรสอนการกระทำนี้เป็นสิ่งที่ผิดศีลธรรม ท่านก็ไม่จำเป็นต้องไปพิจารณาเรื่องนั้นอีก ท่านไม่กระทำสิ่งนั้น สิ่งที่ท่านจะพิจารณาคือตรวจสอบความเข้าใจหลักคำสอนและสถานการณ์ที่เกิดขึ้นให้แน่ใจว่าถูกต้อง นอกจากนั้นยังเป็นไปได้ที่จะขอคำแนะนำจากบุคคลที่มีประสบการณ์ ความรอบคอบและความรู้เป็นเรื่องที่คู่กัน ในขั้นตอนนี้จะต้องวิเคราะห์อย่างดีด้วยความซื่อสัตย์อย่างแท้จริง

               ความรอบคอบเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับจริง(truth) ความจริงของสิ่งที่เกิดขึ้นและสิ่งที่เราต้องกระทำ เป็นความจริงที่ทำให้เราเป็นอิสระ เราได้พูดกันมาแล้วว่า เราต้องรู้ก่อนว่าอะไรถูกต้องก่อนที่เราจะมีอิสระในการกระทำสิ่งที่ดี ดังนั้นเราไม่ควรปล่อยให้ความรู้สึกหรือความชื่นชอบส่วนตัวของเรามาแทนที่ความเข้าใจที่ถูกต้องของข้อเท็จจริงนั้น ๆ

               ทุกวันนี้ คู่สมรส เจ้าหน้าที่รัฐบาล และแม้กระทั่งนักทฤษฎีด้านศีลธรรมดูเหมือนว่าจะไม่เห็นด้วยกับสิ่งที่ถูกต้องที่จะทำในทุก ๆ สถานการณ์ ทั้งนี้เพราะว่าพวกเขาวางพื้นฐานการตัดสินของพวกเขาไว้บนความรู้สึกและความชื่นชอบส่วนตัว ไม่ใช่บนความจริง วิกฤติสำคัญประการหนึ่งของโลกปัจจุบันคือเราเดินไปตามความรู้สึกแทนความเป็นจริง นี้เป็นความผิดพลาดที่เราจะต้องเอาชนะในชีวิตของเรา เราต้องวางพื้นฐานการตัดสินใจของเราไว้บนความจริงที่ผ่านทางการพิจารณามโนธรรมอย่างพิถีพิถัน ดังนั้นบ่อยครั้งเราไม่ได้พิจารณาอย่างซื่อสัตย์ แต่มุ่งเน้นไปยังแง่มุมของสถานการณ์ที่เราต้องการเห็น ความรอบคอบต้องการการเปิดเผยสู่ความจริงทั้งหมดชองสถานการณ์นั้น ๆ
ความล้มเหลวในการพิจารณาเรียกว่าการหุนหันพลันแล่น หรือการมักง่ายนี้เกิดขึ้นเมื่อคนๆ หนึ่งรีบเร่งเข้าหาทุกสิ่ง โดยไม่หยุดคิดสักนิด ซึ่งเป็นอันตรายมาก “ทำอะไรโดยไม่คิด” ไม่คิดให้รอบด้าน หรือคิดให้เพียงพอก่อนที่จะลงมือกระทำ ถ้าท่านไม่คิดก่อนตัดสินใจ ท่านก็จะทำไปอย่างโง่ๆ จงมองหาทางเลือก แสวงหาคำแนะนำ ภาวนาขอพระเจ้าเพื่อการทรงนำของพระองค์ ไตร่ตรองและหาเวลาที่เหมาะสมก่อนที่จะกระทำ
 

ขั้นที่สอง: “การตัดสิน” หลังจากไตร่ตรองแล้ว เราชั่งน้ำหนักข้อเท็จจริงอย่างยุติธรรม จากนั้นจึงกำหนดชุดปฏิบัติที่ดีที่สุดเพื่อลงมือกระทำ การไตร่ตรองช่วยแยกข้อมูลที่สำคัญออกจากข้อมูลที่ไม่สำคัญ และจึงประยุกต์กับปัญหาที่เกิดขึ้น ท่านไม่สามารถเอาแต่คิดไปตลอดไป ท่านต้องหาข้อสรุปให้ได้ ความล้มเหลวของการตัดสินใจเรียกว่า คนรวนเร การพลัดวันประกันพรุ่ง ย้อนไปย้อนมา ความกลัว ทั้งหมดนี้เป็นแนวทางที่แสดงออกของพยศชั่ว (ความโน้มเอียงให้ทำชั่วได้) การคิดเรื่องใดเรืองหนึ่งโดยไม่คนึงถึงผลที่ออกมาในทางปฏิบัติไม่ได้เป็นสิ่งที่ดีเลย

ขั้นสาม: “การกระทำ” เมื่อเราตัดสินใจกระทำสิ่งที่ดี เราต้องลงมือกระทำทันที ถ้าท่านกำหนดการกระทำที่ชัดเจนแต่ไม่ลงมือกระทำแล้วจะเกิดประโยชน์อะไร ท่านจะยังไม่มีคุณธรรมความรอบคอบจนกระทั่งท่านจะได้ลงมือกระทำสิ่งที่ท่านได้ไตร่ตรองว่าถูกต้องนั้นแล้ว ความล้มเหลวที่สืบเนื่องจากสิ่งที่ท่านตัดสินใจแล้วนั้นเรียกว่า ความลังเลใจ หลายคนไม่ตัดสินใจ และไม่จัดการอะไร พวกเขาไม่เชื่อแนวทางการแก้ไขปัญหานั้น วันหนึ่งเมื่อพวกเขาจะต้องตัดสินใจในเรื่องใหญ่ พวกเขาจะต้องคิดเสียใจที่ไม่ได้ตัดสินทำสิ่งใหญ่นั้น เช่นเดียวกับกรณีของการทำงาน หรืออาชีพ คนเช่นนี้ทุกข์ทรมานจากความไม่แน่นอน หรือความลังเลใจ การฝึกฝนที่เป็นประโยชน์คือการวิเคราะห์ตนเองตามขั้นตอนทั้งสามนี้และพิจารณาดูว่าท่านอ่อนแอหรือบกพร่องในขั้นตอนใดมากที่สุด เมื่อสามารถระบุจุดอ่อนของท่านได้แล้ว ท่านก็สามารถตัดสินใจอย่างมีสติที่จะแก้ไขในเรื่องนั้นด้วยคุณธรรมความรอบคอบ และหวังว่าท่านจะได้พัฒนาคุณธรรมพื้นฐานประการนี้

ข้อแนะนำเพื่อการสร้างคุณธรรมความรอบคอบ

ข้อแนะนำเพื่อการสร้างคุณธรรมความรอบคอบ

เทคนิคที่จะช่วยทำให้เกิดความรอบคอบได้เข้มแข็งมากขึ้นคือเรื่องดังต่อไปนี้

           จงให้เวลาเพื่อทำการพิจารณา เมื่อท่านได้ถึงขั้นตัดสินใจแล้ว จงลงมือกระทำโดยเร็วและเฉียบขาด ไม่ฉลาดเลยถ้าจะมาย้อนคิดใหม่เมื่อเรื่องได้ดำเนินผ่านไปตามขั้นตอนแล้ว จงคิดก่อนที่จะเริ่มกระทำ แล้วนั้นจงกระทำ และไม่ต้องคอยจนท่านมีความแน่ใจเต็มร้อย อย่างที่ โยเซฟ ปีเอเปอร์ยืนยันว่า “คนรอบคอบ...ไม่หลอกตนเองด้วยความเชื่อมั่นที่ผิด" จงจำไว้ว่าเรื่องของการปฏิบัตินั้นไม่ได้มีความถูกต้องที่เป็นเหตุเป็นผลเดียวกันเสมอไป หรือความรักไม่ได้เท่าเทียมกันตามคณิตศาสตร์ ดังนั้นถ้าท่านคอยจนกระทั่งพิสูจน์แล้วว่าสิ่งนั้นถูกต้องสมบูรณ์แบบ ท่านก็จะไม่ได้ทำอะไรเลย สิ่งที่ท่านสามารถทำได้คือจงพยายามและทำความเข้าใจสถานการณ์ให้ดีที่สุดเท่าที่ท่านสามารถทำได้ตามข้อมูลและเวลาที่มี จากนั้นจงตัดสินใจและดำเนินงานด้วยความเชื่อมั่น

           เราต้องคิดเสมอว่าการตัดสินใจลงมือปฏิบัติทุกเรื่องนั้นมีความเสี่ยง ไม่มีความมั่นใจร้อยเปอร์เซนต์ว่าการตัดสินใจของเราจะไม่มีอุปสรรคตามมา แต่เราต้องทำการตัดสินใจและลงมือกระทำด้วยการมอบความไว้วางใจกับพระญาณเอื้ออาทรของพระเจ้า หลังจากที่เราผ่านขั้นตอนทั้งสามของความรอบคอบแล้ว (การไตร่ตรอง การตัดสินใจ และการลงมือกระทำ) ให้เรามั่นใจว่าเราได้ทำในส่วนของเราอย่างดีแล้ว จึงขอมอบส่วนที่เหลือไว้กับพระเจ้า ในจุดนี้เราต้องมีความเชื่อศรัทธาในพระองค์ เชื่อว่าพระองค์ทรงใช้การเลือกที่ไม่สมบูรณ์ของเราเพื่อทำตามแผนการของพระองค์ ถ้าเรายังไม่เห็นผลภายนอกหรือความสำเร็จที่มาจากความพยายามผ่านการตัดสินใจที่รอบคอบของเราแล้ว พระเจ้าอาจจะกระทำสิ่งที่ใหญ่ให้กับความพยายามของเรา บรรดาผู้ศักดิ์สิทธิ์หลายท่านได้ตายในความล้มเหลว แต่พระเจ้าทรงใช้งานของพวกท่านเหล่านั้นนำการเปลี่ยนแปลงยิ่งใหญ่มาให้พระศาสนจักรและโลก

           ที่สุด มีบางช่วงเวลาที่เราไม่ควรทำการตัดสินใจ เราต้องระมัดระวังอย่างมากเพราะการตัดสินและการกระทำของเราเป็นผลลัพธ์ของการพิจารณาถึงความจริงอย่างซื่อสัตย์และในสถานการณ์ที่เฉพาะเจาะจง จึงเป็นเรื่องที่ยากมากที่จะรักษามุมมองที่สมควรได้ เป็นเรื่องสำคัญที่ว่าการตัดสินใจและการกระทำไม่ใช่เป็นปฏิกิริยาตอบโต้กับอารมณ์ที่รุนแรงเหล่านี้ เช่น:
          • “ความโกรธ” คนที่รอบคอบจะหลีกเลี่ยงการทำการตัดสินใจในขณะที่เขากำลังโกรธ เขาอาจจะนอนหรือนิ่งเฉย หรือเลื่อนเวลาออกไป หรือเก็บไว้จนกว่าจะสงบหรือเย็นลง
          • “ตัณหา” ตัณหาเป็นความรู้สึกที่มีอิทธิพลต่อการตัดสนใจมาก มีศักยภาพที่จะส่งผลเชิงลบต่อความสามารถที่จะใช้ความคิดให้ชัดเจนได้ ที่จริงแล้วไม่มีอะไรที่จะแทรกแซงเหตุผลเพื่อการตัดสินใจของเราได้เท่ากับความแรงปรารถนา นักบุญโทมัส อไควนัสได้คิดไปไกลเมื่อท่านได้กล่าวว่าความไม่รอบคอบมีสาเหตุสำคัญมาจากตัณหา คนที่รอบคอบจะก้าวถอยหลังแล้วให้พื้นที่และเวลาก่อนที่จะให้ตัณหาเข้าปกครองตนเอง
          • “ความท้อใจ” เมื่อเราเข้าใกล้ความหมดหวังหรือท้อแท้ใจ ความคิดเรื่องความจริงของเราก็จะเบี่ยงเบนไป เรากลายเป็นคนที่มองโลกในแง่ร้าย และการตัดสินใจของเราก็จะอยู่บนพื้นฐานที่ผิดพลาด ซึ่งจะทำให้เกิดความทุกข์ ความล้มเหลว หรือตกอยู่ในบาป หรือทำสิ่งที่โง่ ๆ สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ทำให้เราหมดกำลังใจหรือท้อแท้ใจ ดังนั้นเราควรหลีกเลี่ยงการตัดสินใจในช่วงเวลาเช่นนั้น

จงจำไว้ว่า ความรอบคอบเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับความจริงไม่ใช่อารมณ์ ในการตัดสินใจเลือกของเรา

สรุป

สรุป

          ความรอบคอบคือการดำเนินชีวิตอย่างฉลาด ไม่ใช่แค่ฉลาดในการเรียน หรือฉลาดในการเล่นเทนนิส หรือฉลาดในธุรกิจ แต่เป็นความชาญฉลาดในการดำเนินชีวิต ซึ่งเหมือนกับคุณธรรมอื่น ๆ ในทางปฏิบัติ ประสบการณ์เป็นสิ่งที่ช่วยเราให้รอบคอบได้อย่างมาก ไม่ใช่แค่ประสบการณ์ของท่านเองเท่านั้นแต่ประสบการณ์ของผู้อื่นด้วย การแสวงหาคำแนะนำจากบุคคลที่ชาญฉลาดเป็นสิ่งที่มีค่าสูงยิ่ง สิ่งสำคัญที่สุดคือท่านจะต้องแสวงหาคำแนะนำจากผู้ที่ชาญฉลาดที่สุด คือ พระตรีเอกภาพ พระแม่มารีย์ บรรดานักบุญและทูตสวรรค์ จงไปภาวนาและวอนขอปรีชาญาณและคำแนะนำเพื่อการตัดสินใจที่ถูกต้องในการดำเนินชีวิต จงอ่านพระคัมภีร์หรือชีวประวัติของบรรดานักบุญ เพื่อจะได้หยั่งรู้ในการตัดสินเลือกที่รอบคอบ

คาทอลิกไทย "รวมพลังรักษ์โลก" ค.ศ.2024-2025

คาทอลิกไทย "รวมพลังรักษ์โลก" ค.ศ.2024-2025

เนื้อหาและบทเรียน

Download พิธีศีลศักดิ์สิทธิ์สำหรับเด็กและเยาวชน

Download พิธีโปรดศีลศักดิ์สิทธิ์