หลักการตัดสินใจผิดถูก
มนุษย์มีศักดิ์ศรีเพราะพระเจ้าทรงสร้างเรามาให้มี “ความคล้าย” กับพระองค์ คือ การมี “อิสรภาพ” คือ ความสามารถในการตัดสินเลือกที่จะกระทำความดีหรือความชั่ว
การเลือกทำให้เกิด “คุณค่า” ทางศีลธรรม
สิทธิการใช้เสรีภาพเป็นของมนุษย์ทุกคน แม้แต่รัฐยังต้องยอมรับและปกป้องเสรีภาพของประชาชน
อิสรภาพจะต้องทำให้เราเข้าหาพระเจ้าได้ เราต้องใช้เสรีภาพของเราเพื่อทำตามคำสั่งสอนของพระเจ้า เพระพระองค์ทรงปรารถนาให้เราทุกคนมีความสุข เราต้องภาวนาวอนขอพระพรจากพระเจ้าเพื่อเราจะได้ใช้เสรีภาพได้อย่างถูกต้อง
หลักการตัดสินใจว่าอะไรถูกหรือผิดขึ้นอยู่กับปัจจัย 3 ประการด้วยกัน คือ การกระทำที่ผู้กระทำตัดสินใจเลือกกระทำ ความตั้งใจหรือเจตนาของผู้กระทำ และสภาพแวดล้อมของการกระทำนั้น
การกระทำที่ถือว่าถูกต้องตามหลักศีลธรรมจะต้องประกอบด้วยสามองค์ประกอบนี้ คือ ทำสิ่งที่ดี มีเจตนาในการกระทำที่ดี และอยู่ภายใต้สภาพแวดล้อมที่ดี
เช่น กรณี การช่วยเหลือคนที่ถูกน้ำท่วม การกระทำ คือ “การช่วยเหลือ” ความตั้งใจหรือเจตนา คือ “ความเห็นอกเห็นใจ” สภาพแวดล้อม คือ คนกำลังเดือดร้อนและต้องการความช่วยเหลือโดยด่วน ทั้งสามองค์ประกอบนี้ล้วนแต่เป็นสิ่งที่ดี กิจการนี้จึงนับว่าถูกต้องตามหลักศีลธรรมของชาวคริสต์คาทอลิก
ถ้าเป็นกรณีเดียวกัน แต่การช่วยเหลือเนื่องมาจากต้องการได้รับชื่อเสียง นี้เป็นเรื่องของความตั้งใจหรือเจตนาของผู้กระทำ การกระทำนี้ก็ถือว่าไม่ถูกต้อง
การกระทำกับเจตนาต้องดีด้วยกัน ถ้าลักขโมยเพื่อมาทำบุญ การกระทำนั้นก็ไม่ถูกต้องเช่นกัน จะทำดีต้องดีให้ครบทั้งสามองค์ประกอบ
กรณีศึกษา : คนขายรองเท้า
พ่อค้าขายรองเท้าคนหนึ่งต้องคิดหนักเพราะภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ เขามีสองทางเลือก คือ เพิ่มรายได้กับปลดคนงานเพื่อลดรายจ่าย
เขาสามารถเพิ่มรายได้โดยการไปซื้อรองเท้าที่มีคุณภาพดีราคาสูงมาขาย แต่นั้นก็ทำให้เขาสู้ร้านคู่แข่งไม่ได้อยู่ดี เขาอาจจะไปซื้อรองเท้าที่มีคุณภาพรองลงมาแล้วเอายี่ห้อดีๆมาติดแล้วกระตุ้นยอดขายด้วยการโฆษณา ถ้าทำอย่างนี้อาจจะทำให้เขามีรายได้เพียงพอที่จะจ่ายค่าจ้างโดยไม่ต้องปลดลูกจ้างให้ตกงาน เขาจะตัดสินใจอย่างไรดี
ท้าทาย : ถ้าท่านเป็นพ่อค้าคนนี้ท่านจะตัดสินใจทำอย่างไร
(ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่คำสอนพระศาสนจักรคาทอลิก CCC ข้อที่ 1750-1756)