เรียนรู้ด้วยการกระทำ(Learning by Doing)
Love Letter 13 “ทัวร์วัด”
วันนี้ขอนำเสนอการสอนคำสอนในรูปแบบของการปฏิบัติ เป็นการเรียนรู้โดยให้ผู้เรียนได้ลงมือกระทำด้วยตนของพวกเขาเอง ส่วนครูเป็นผู้ให้การสนับสนุนด้านข้อมูลหรือคำแนะนำบางประการ โครงการนี้เรียกว่า “การทัวร์วัด” ซึ่งควรเป็นนักเรียนระดับมัธยมหรือเป็นรุ่นพี่ของโรงเรียน
ขั้นเตรียมตัว
ให้ครูเริ่มโครงการนี้โดยพาผู้เรียนที่ครูต้องการให้เป็นผู้นำโครงการนี้เข้าไปในวัดเพื่อสำรวจตรวจตราสถานที่และอุปกรณ์ต่างๆในวัด โดยเน้นให้ชมด้วยความเคารพต่อสถานที่และสิ่งของศักดิ์สิทธิ์ต่างๆที่อยู่ในวัด ให้ครูอธิบายสิ่งต่างๆที่อยู่ในวัดนั้น เช่น
พระแท่นและตู้ศีลมหาสนิท ที่อ่านบทอ่าน อ่างล้างบาป ไม้กางเขน ที่ฟังหรือห้องฟังแก้บาป ห้องซาคริสตี อาภรณ์ศักดิ์สิทธิ์ที่ใช้ในโอกาสต่างๆ รูปปั้น รูปภาพ กระจกสี โมเสส ตะเกียงตู้ศีลฯ เทียน รูป 14 ภาค ที่ขับร้อง ฯลฯ
ครูไม่จำเป็นต้องใช้เวลามากในการอธิบายถึงสิ่งของแต่ละอย่าง เพียงแต่บอกถึงชื่อที่เรียกและจุดประสงค์ของแต่ละอย่างก็เพียงพอ เช่น ทำไมจึงตั้งพระแท่นไว้ตรงนี้ ทำไมอ่างล้างบาปต้องตั้งตรงนี้ เป็นต้น นอกจากนั้นให้ผู้เรียนได้ค้นคว้ารายละเอียดของแต่ละสิ่งเอง ที่ครูต้องเน้นคือเมื่อจับต้องสิ่งของต่างๆในวัดให้กระทำด้วยความเคารพ
ขั้นศึกษารายละเอียดในห้องคำสอน
เมื่อดูสิ่งของในวัดเสร็จแล้ว ให้ครูพานักเรียนเข้ามาในห้องคำสอนเพื่อจะได้เรียนรู้สิ่งของต่างๆอย่างละเอียดต่อไป โดยให้ผู้เรียนได้สำรวจดูว่าสิ่งของต่างๆที่ได้เห็นในวัดนั้นมีอะไรบ้าง อุปกรณ์อะไรในวัดที่แต่ละคนสนใจเป็นพิเศษ ทำไมจึงสนใจสิ่งนั้น และเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ซักถามข้อสงสัยหรือสิ่งที่อยากรู้เพิ่มเติม จากนั้นให้แต่ละคนเลือกสิ่งของในวัดที่ตนเองชอบสักอย่างหนึ่งแล้วให้วาดภาพหรือทำเป็นศิลปะ หรือเขียนเป็นบทกลอนเพื่อแสดงออกถึงความหมายของสิ่งนั้นที่ได้เรียนรู้ หรือให้เขียนเป็นจดหมายเล่าเรื่องสิ่งของที่เห็นนี้ให้เพื่อนที่ไม่ใช่คาทอลิกได้รับรู้ โดยอธิบายว่าตนเองได้เห็นอะไรและสิ่งนั้นมีความสำคัญและความหมายอย่างไรในชีวิตของคริสตชน บทประพันธ์หรือจดหมายหรือภาพวาดของผู้เรียนนี้ให้ครูนำมาติดบอร์ดในห้องเรียน หรือที่วัดเพื่อให้คนอื่นๆได้เห็นและเป็นการเชิญชวนให้คนอื่นๆมาเที่ยวชมวัดของเราด้วย
เมื่อครูเห็นว่านักเรียนของครูมีความรู้และความมั่นใจพอสมควรแล้ว ให้ครูได้เชิญชวนพวกเขาได้จัดโครงการ “ทัวร์วัด” โดยชวนรุ่นน้องหรือเพื่อนๆในโรงเรียนมาชมวัดของเรา ให้พวกเขาได้วางแผนกันในการจัดการ เช่น ให้คนหนึ่งประจำอยู่ใกล้ๆกับอุปกรณ์ที่ตนเองได้ศึกษามาเป็นพิเศษเพื่อจะได้เป็นผู้แนะนำคนที่เข้ามาทัวร์วัดของเราได้รู้จักและเข้าใจถึงความหมายของอุปกรณ์นั้นๆ จัดสรรเวลาในแต่ละจุดให้เท่าๆกัน ให้แต่ละคนเตรียมบรรยายอย่างดี อะไรที่ยังไม่รู้ให้ไปศึกษาเพิ่มเติม
ก่อนเปิดให้ทัวร์
ก่อนที่จะถึงวันที่เปิดโครงการทัวร์วัด ให้ครูซักซ้อมนักเรียนก่อน โดยครูเองจะเดินไปในแต่ละจุด แล้วให้นักเรียนที่รับผิดชอบได้อธิบายถึงชื่อและความหมายของอุปกรณ์นั้นๆ ถ้ามีอะไรที่ยังไม่ครบถ้วน ครูจะช่วยเสริมเติมแต่งให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น ครูต้องสนับสนุนให้เด็กๆของครูได้กล้าแสดงออก พูดให้ดัง ชัดเจน ให้มีความมั่นใจในตนเอง ถ้าจำเป็นต้องท่องก็ให้ท่องสาระสำคัญให้ได้
เปิดการทัวร์
เมื่อถึงวันที่กำหนด ให้รวมเด็กมาพร้อมกันแล้วสวดภาวนาขอพรพระเจ้าเพื่อการทำโครงการนี้ เปิดโอกาสให้เด็กๆได้ซักถามเป็นครั้งสุดท้ายเพื่อให้เกิดความมั่นใจ ให้กำลังใจพวกเขา
ถ้ามีคนมาเที่ยวชมจำนวนมากให้แบ่งผู้ชมออกเป็นกลุ่มๆสามถึงห้าคน อาจจะให้ผู้เข้าชมเข้าเป็นจุดๆแล้วเปลี่ยนจุดชมไปเรื่อยๆจนกว่าจะครบ ควรมีคนจำนวนหนึ่งคอยจัดการหรืออธิบายเกี่ยวกันการเข้าชม อย่าลืมเรื่องเวลาที่ใช้ในแต่ละจุดควรเท่าๆกันเพื่อการเปลี่ยนจุดชมจะได้ไม่ทับซ้อนกัน หรือต้องรอกัน ถ้าผู้ชมมีคำถามแล้วตอบไม่ได้ ให้ผู้รับผิดชอบบอกว่าจะการอธิบายรายละเอียดหลังจากที่ชมทุกจุดเสร็จแล้ว
เปิดการซักถามและการอธิบายเพิ่มเติม
เมื่อผู้เช้าชมครบทุกจุดที่เราได้เตรียมไว้แล้ว ให้เชิญแขกรับเชิญทุกคนเข้ามานั่งในห้องประชุมหรือในสถานที่ๆได้จัดเตรียมไว้ ให้บรรดาผู้รับผิดชอบในแต่ละจุดมาอยู่รวมกันด้วย จากนั้นให้เปิดโอกาสได้ซักถามถึงข้อสงสัย หรือแสดงความคิดเห็นและความรู้สึกหลังจากที่ได้ทัวร์วัดของเราแล้ว ข้อไหนที่เด็กๆตอบได้ให้เด็กๆช่วยกันตอบ ข้อไหนที่ครูควรตอบก็ให้ครูช่วยตอบ จากนั้นให้ร่วมกันสวดภาวนาของพระคุณพระเจ้า และสวดภาวนาเพื่อความประสงค์ของผู้ที่มาทัวร์วัด ครูควรส่งเสริมให้ผู้ที่เข้ามาทัวร์วัดได้กลับไปเล่าให้เพื่อนๆหรือพ่อแม่ที่บ้านได้ฟังว่าวันนี้ได้เรียนรู้อะไรจากวัดคาทอลิกของเรา
สร้างศาสนสัมพันธ์ในโรงเรียน
โครงการนี้นักเรียนคาทอลิกของเราสามารถเป็นนักศาสนสัมพันธ์หรือนักแพร่ธรรมได้โดยการเชิญเพื่อนๆที่นับถือศาสนาต่างกันมาเรียนรู้จักวัดและสิ่งของที่ใช้ในวัดคาทอลิกของเรา เป็นต้นสำหรับโรงเรียนที่มีการเรียนวิชาคริสตศาสตร์
ประเมินผลหลังจากการจัดโครงการ
หลังจากเสร็จโครงการแล้ว ให้เชิญชวนเด็กๆที่รับผิดชอบมาประเมินผลการทำโครงการร่วมกันว่า อะไรที่เราสามารถกระทำได้อย่างดี อะไรที่เราสามารถกระทำได้ดีกว่านี้ในครั้งหน้า ลองให้คะแนนตัวเอง ครูอาจจะตั้งคำถามเหล่านี้เพื่อให้เด็กๆของครูได้ไตร่ตรอง เช่น
- ประสบการณ์ที่ได้กระทำนี้ทำให้ตังของเธอมีความศรัทธาในศาสนามากขึ้นหรือไม่
- เธอรู้สึกรักวัดของเธอมากขึ้นหรือไม่
- เมื่อเธอต้องบอกเล่าเรื่องศาสนาที่เธอนับถือให้กับเพื่อนๆคนอื่นๆเธอรู้สึกอย่างไร
- เธอคิดว่าอะไรที่เธอทำได้ดีแล้ว และอะไรที่เธอสามารถกระทำได้ดีกว่านี้อีก ถ้าได้เตรียมตัวมากกว่านี้
ให้แต่ละคนเขียนคำตอบลงในกระดาษแล้วติดไว้บนบอร์ดเพื่อให้เพื่อนๆได้อ่านและเรียนรู้จากกันและกัน ครูควรให้กำลังใจเด็กๆและชมเชยในความพยายามของพวกเขา
โครงการนี้สามารถกระทำได้หลายๆ ครั้งโดยเชิญนักเรียนห้องต่างๆมาทัวร์วัดของเรา โดยอาศัยทีมงานของครูชุดนี้ โอกาสที่ควรจัดโครงการนี้เป็นพิเศษ คือ เทศกาลคริสตมาส