Love Letter 12

อย่ามองข้ามความสำคัญของกระดานดำ
เพื่อนผู้ร่วมงานที่เคารพ
        เราจะใช้ประโยชน์จากกระดานดำหรือกระดานขาว (White board) ได้อย่างไร?
       ในฐานะครูคำสอนที่ยังใช้ห้องเรียนเป็นสถานที่สำหรับการสอนคำสอนหรืออาจจะพาเด็ก ๆ ไปเรียนนอกห้องเรียน อุปกรณ์ที่ยังมีประโยชน์อย่างหนึ่งก็คือกระดานดำ (ขอเรียกอย่างนี้ก็แล้วกันแม้ว่าจะสีอะไรก็ตาม) ซึ่งครูอาจจะใช้ชอล์กหรือปากกาเคมีก็ได้ ถ้าเราใช้ดี ๆ กระดานดำก็จะเป็นเครื่องมือมหัศจรรย์ในการสอนคำสอนของเรา

ประโยชน์ของกระดานดำ
            กระดานดำและอุปกรณ์การเขียนที่ลบได้นี้มีเสน่ห์สองประการ คือ หนึ่ง ช่วยดึงดูดความสนใจของเด็ก ๆ (ผู้ใหญ่ด้วย) และช่วยเน้นถ้อยคำหรือประโยคหรือสาระที่สำคัญของเรื่องที่เรากำลังสอนเพื่อให้ผู้เรียนได้ให้ความสนใจและจดจำไว้
            การใช้กระดานดำเพื่อขีดเขียนยังทำให้การสอนของครูมีชีวิตชีวาขึ้นมาอีกด้วย แทนที่จะยืนหรือยังสอนไปเรื่อย ๆ ครูอาจจะเขียนหรือวาดภาพอะไรลงไปบนกระดานดำ ก็ทำให้การสอนของครูมีการเคลื่อนไหว ไม่เป็นภาพนิ่ง ๆ ซึ่งจะสร้างความตื่นตาตื่นใจให้กับเด็ก ๆไ ด้ ภาษาอังกฤษใช้คำว่า “Alive & Active”

ข้อแนะนำในการใช้กระดานดำ
       • ก่อนการสอนครูควรตรวจสอบดูก่อนว่ากระดาษดำในห้องของครูนั้นสะอาดสะอ้านพร้อมที่จะใช้งานแล้วหรือไม่ ถ้ามีอะไรขีดเขียนอยู่ก่อนแล้วให้จัดการให้เรียบร้อย อุปกรณ์การเขียน แปลงลบกระดาน เศษฝุ่น มีหรือไม่ เอาเป็นว่าจัดให้สะอาดเรียบร้อย ทุกอย่างอยู่ในที่ที่ควรอยู่พร้อมใช้ได้ทันที

      • ควรเขียนหรือวาดให้อยู่ในระดับสายตาของเด็ก ๆ หรือผู้เรียน ให้ยึดระดับของเด็กเป็นเกณฑ์ไม่ใช้สายตาของครู ถ้าเป็นกระดานดำที่เคลื่อนที่ได้ ให้จัดวางในตำแหน่งที่เด็ก ๆ ทุกคนสามารถเห็นได้อย่างชัดเจน ตัวครูควรไปยืนหรือนั่งในตำแหน่งที่เด็ก ๆ นั่งเป็นการตรวจสอบระยะสายตาด้วย

      • อย่าเขียนอะไรลงไปบนกระดานดำมากมาย ข้อมูลมากมายทำให้ไม่น่าสนใจเลย ดูแล้วลายตาไปหมด ควรเขียนถ้อยคำที่สำคัญอย่างสั้น ๆ ชัดเจน ถ้าเขียนเนื้อหาจำนวนมาก เราก็จะต้องใช้ตัวเขียนที่เล็กลงไป เมื่อตัวเล็กเด็ก ๆ ก็อ่านยาก เซ็งกันไปหมด การใช้รูปภาพก็เหมือนกัน ภาพเดียวหรือสองภาพต่อเรื่องใดเรื่องหนึ่งก็โอเคแล้ว ถ้านำเสนอรูปมากมาย ของดีจะกลายเป็นของจืดอย่างแน่นอน

       • การใช้สีก็เป็นเรื่องที่สำคัญ ควรเลือกสีที่เด็ก ๆ สามารถเห็นในระยะไกลได้ เอาเด็กที่นั่งไกลที่สุดเป็นหลัก ถ้าใช้ชอล์กในการเขียน การกดมือลงอย่างหนักหรือเบาก็มีผลต่อการมองเห็นของเด็กด้วยเช่นกัน เวลาเขียนให้เขียนตัวโต ๆ หนา ๆ ไว้เป็นดี

การวาดภาพบนกระดานดำ
        การทำให้การสอนมีชีวิตชีวาอีกวิธีหนึ่งก็คือการใช้กระดานดำเพื่อประกอบการเล่าเรื่อง ครูอย่านึกว่าต้องเป็นศิลปินหรือนักวาดภาพจึงจะใช้วิธีนี้ได้ แค่ขีด ๆ เขียน ๆ เป็นก็สามารถใช้เทคนิคนี้ได้ ถ้าครูวาดสามเหลี่ยม วงกลม สี่เหลี่ยม เส้นตรง เส้นคต เส้นโค้ง ครูก็สามารถวาดภาพประกอบการเล่าเรื่องได้แล้ว ตัวอย่างการเล่าเรื่องในพระคัมภีร์ให้เด็กฟัง แทนที่จะเล่าปากเปล่า หรือบางที่อาจจะใช้เสียงเบาเสียงดัง เสียงสูงเสียงต่ำประกอบการเล่าแล้ว ครูอาจจะวาดภาพลงบนกระดานดำ แต่ข้อที่ควรระวังก็คือ เมื่อต้องวาดภาพหรือสัญลักษณ์ที่แสดงถึงพระเจ้า ครูจะต้องกระทำด้วยความเคารพ (คืออย่าเอาแต่สนุกหรือทำให้เป็นเรื่องตลกขบขำโดยขาดกาลเทศะ) สัญลักษณ์ทางศาสนาเช่น ไม้กางเขน มงกุฎ ศีลมหาสนิท หัวใจ ฯลฯ เราอาจจะดูแบบจาก Internet หรือจากนิตยสารคาทอลิกต่าง ๆ เป็นตัวอย่าง การวาดภาพสัญลักษณ์เป็นโอกาสให้เราสามารถอธิบายถึงความหมายของภาพนั้นให้เด็ก ๆ ได้รับรู้ด้วย

        บางครั้งในการวาดภาพของเราอาจจะทำให้เด็ก ๆ เกิดขำขึ้นมาก็ไม่ใช่เป็นเรื่องแปลก นีjไม่ใช่สิ่งที่เลวร้ายอะไร แต่กลับเป็นสิ่งที่ดีด้วยซ้ำไป เพราะอย่างน้อยทำให้เด็ก ๆ จดจำได้ และถ้าเป็นไปได้ ครูอาจจะขอให้เด็ก ๆ ออกมาวาดให้ครูด้วยก็ได้ เพราะเด็ก ๆ วาดภาพกันเก่ง ๆ ทั้งนั้น
 
        สำหรับเด็กเล็ก ๆ นั้น ครูอาจวาดภาพโดยให้มีสีสันที่ฉูดฉาดมากกว่าเด็กในวัยอื่นก็ได้ เช่น ถ้าเราจะวาดภาพประกอบการเล่าเรื่องลูกล้างผลาญในการสอนเด็กประถมต้น ครูอาจจะใช้ชอล์กสีต่าง ๆ มาใช้ในการวาดภาพตัวละครตัวก็ได้ เช่น ใบไม้สีเขียว ลำตันสีน้ำตาล หมูสีชมพู ฯลฯ ให้ครูวาดไปเล่าไป อาจจะใช้สีที่เด็ก ๆ ไม่นึกหรือไม่เหมือนจริงก็ได้ หมูสีชมพูหรือสีแดง การจงใจให้ผิดปกตินี้จะทำให้เด็ก ๆ เกิดการขบขันหรือโต้แย้ง ซึ่งเปิดโอกาสให้เราได้สนทนาพูดคุยโต้ตอบกับเด็ก ๆ ได้ ทำให้บรรยากาศในห้องเรียนคำสอนของเราไม่จืดชืด

        เรื่องการวาดภาพประกอบการเล่าเรื่องนี้ ครูอาจจะให้เด็ก ๆ ช่วยกันวาดบนกระดานดำก็ได้ ให้พวกเขาตกลงแบ่งหน้าที่กันว่าใครจะวาดส่วนไหน ในเรื่องหนึ่งอาจจะมีหลายฉากด้วยกัน กลุ่มหนึ่งวาดฉากหนึ่ง อีกกลุ่มหนึ่งวาดอีกฉากหนึ่ง สุดท้ายเมื่อครบแล้วก็ให้ตัวแทนของแต่ละกลุ่มออกมาเล่าเรื่องที่กลุ่มของตนได้กระทำ

เทคนิคอื่น ๆ
        ในกรณีที่เราสอนเรื่องที่เป็นลำดับหรือเป็นข้อ ๆ เช่น พระบัญญัติ ศีลศักดิ์สิทธิ์ ความสุขที่แท้จริง บาปต้น 7 ประการ ครูอาจจะเขียนลงบนกระดาน หรือให้เด็ก ๆ ผลัดกันออกมาเขียนคนละข้อก็ได้ หรือในกรณีที่เรื่องนั้นมีอยู่ในหนังสือคู่มือของเด็ก ๆ แล้ว ครูอาจจะให้นักเรียนช่วยกันอ่านหรือบอกดัง ๆ แล้วครูค่อยเขียนตามที่ละข้อก็ได้ นี่เป็นการทำให้เด็ก ๆ มีส่วนร่วมในการเรียนคำสอนได้อีกวิธีหนึ่ง

        เมื่อครูต้องสอนเรื่องของความหมายหรือคำจำกัดความ ให้ครูใช้ประโยชน์จากกระดานดำโดยเขียนความหมายที่สมบูรณ์แบบลงบนกระดานดำ ให้เด็ก ๆ อ่านดัง ๆ แล้วให้เวลาจดจำให้ได้ ให้ท่องเลย จากนั้นให้ครูลบคำบางคำออกจากประโยคที่สมบูรณ์นั้น แล้วให้เด็ก ๆ อ่านโดยเติมคำที่ขาดหายไปนั้นด้วย รอบสองให้ลบบางคำออกไปอีก แล้วให้อ่านให้ถูกต้อง ครูค่อย ๆ ลบไปทีละคำสองคำ จนสุดท้ายเหลือเพียงคำหรือสองคำเท่านั้น ดูซิว่าเด็ก ๆ จะจำประโยคที่สมบูรณ์ได้หรือไม่

        นอกจากจะใช้กระดานดำเพื่อวาดภาพแล้ว ครูอาจจะใช้กระดานดำเพื่อติดรูปภาพต่าง ๆ แผนที่ แผนภูมิ สถิติ ฯลฯ โดยที่ครูต้องเตรียมกระดาษกาวเอาไว้ ตัวอย่าง ถ้าครูนำภาพวิวที่มีขายในตลาดมากมายมาติดไว้ที่กระดานดำ ครูอาจจะให้เด็ก ๆ ออกมาเขียนความคิดเห็นหรือความรู้สึกรอบ ๆ ภาพนั้นได้ เช่น ดูภาพแล้วรู้สึกอย่างไร? ภาพนี้ทำให้เธอนึกถึงใคร? เธออยากจะอยู่ตรงไหนในภาพนี้? ทำไม ?...

       ครูหลายท่านเขียนพระวาจาของพระเจ้าประจำสัปดาห์ไว้ตรงมุมหนึ่งมุมใดของกระดานดำที่เด็ก ๆ ทุกคนในห้องสามารถมองเห็นได้ชัด ถ้อยคำศักดิ์สิทธิ์เหล่านี้จะช่วยทำให้เด็ก ๆ สัมผัสกับการประทับอยู่ของพระเจ้าได้ ครูอาจจะมอบหมายงานโดยการเขียนคำสั่งไว้บนกระดานดำก่อนที่เด็ก ๆ จะเข้ามาในห้องเรียน หรืออาจจะเขียนคำทายปริศนาไว้เพื่อให้เด็ก ๆได้ประหลาดใจและมีอะไรที่ท้าทายพวกเขา

           ครูอาจจะเขียนเพลงที่ครูต้องการจะสอนลงบนกระดานดำ ถ้ามีเด็ก ๆ หลายคนครูอาจจะแบ่งกลุ่มเด็ก ๆ เพื่อแข่งขันกันร้องเพลง และในการแข่งขันเก็บคะแนนกลุ่มนั้น ไม่ว่าจะร้องเพลงหรือเล่นเกม ครูควรให้เด็ก ๆ ได้มีส่วนร่วมในการเป็นกรรมการหรือคนเขียนคะแนนก็ได้

          น่าเสียดายถ้าในห้องเรียนของเรามีกระดานดำแผ่นใหญ่ แต่ว่างเปล่า อย่างนี้มันช่างเสียของจริง ๆ ดังนั้น เราจงอย่ามองข้าม กระดานดำ