ความสำคัญของภาษากายในการสอน
การสอนอย่างผู้ชำนาญการหรือมืออาชีพนั้นเรียกร้องการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ ด้วยว่าการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพเท่านั้นที่จะทำให้ครูสามารถสอนได้อย่างดีและช่วยให้นักเรียนของท่านเรียนได้อย่างดีเลิศอีกด้วย การสื่อสารจะเกิดประสิทธิภาพก็ต่อเมื่อมีความลงตัวสอดคล้องกันระหว่างการสื่อสารด้วยคำพูดและด้วยท่าทาง การสื่อด้วยท่าทางหรือภาษากาย เช่น การแสดงออกด้วยสีหน้า ท่าทางต่าง ๆ การใช้มือ และด้วยคำพูด จะทำให้สารที่ต้องการสื่อนั้น ๆ ชัดเจนและเกิดความเข้าใจได้ดีขึ้น ตัวอย่างเช่น ถ้าคนหนึ่งถามทางไปห้องน้ำ แล้วท่านบอกว่า “ไปทางขวา” คนถามนั้นคงต้องคิดอยู่นิดหนึ่งแล้วจึงเริ่มออกเดินไปทางขวา แต่ถ้าท่านตอบว่า ทางขวาพร้อมกับชี้ไปทางขวา เขาจะเดินไปทางขวาทันทีโดยไม่ต้องหยุดคิด นี่แหละคือพลังของภาษากาย
เราจะพูดถึงความสำคัญของภาษากายในการสอนเรียน ภาษากายแสดงออกด้วยหลายหลากวิธีที่แตกต่างกัน การเรียนรู้ถึงความสำคัญจะช่วยให้เราเพิ่มเติมความเป็นมืออาชีพในการเรียนการสอนด้วย
- ภาษากายช่วยในการบริหารจัดการห้องเรียน
การที่ครูใช้ภาษากายได้อย่างเหมาะสมก็ย่อมดึงดูดความสนใจในการเรียน เมื่อสนใจแล้วก็ย่อมมีใจจดจ่ออยู่กับการเรียน ผลก็คือ พวกเขาจะไม่มีเวลาที่จะทำให้บรรยากาศของการเรียนในห้องเสียไป ดังนั้น หนึ่งในความสำคัญของการใช้ภาษากายก็คือการทำให้การบริหารจัดการห้องเรียนเป็นไปด้วยความเรียบร้อย
- ภาษากายทำให้นักเรียนมีความกระตือรือร้น
สมมุติว่าท่านได้พบกับคนที่มีชีวิตชีวา สีหน้าท่าทางที่เป็นมิตร ยิ้มแย้มแจ่มใส กระฉับกระเฉง ท่านจะรู้สึกอย่างไร? คำตอบคงออกในทำนองที่คล้าย ๆ กัน เช่น ดีนะ อบอุ่น เขาใส่ใจดี เขาดูจริงใจ สบายใจที่ได้พบกัน แน่นอนการได้พบคนเช่นนี้ย่อมมีแต่ผลบวก และทำให้ท่านเองพลอยกระตือรือร้นไปด้วยและอยากจะพูดคุยกันต่อไปด้วย เช่นเดียวกันสรุปได้ว่าภาษากายของเราย่อมมีผลต่อคนรอบข้าง เป็นต้นเมื่อเราพบปะกับนักเรียนถ้าภาษากายของเราแสดงออกถึงความกระตือรือร้น นักเรียนของเราย่อมรู้สึกกระตือรือร้น ตื่นเต้น และอยากติดตามการเรียนการสอนของเราอย่างมีชีวิตชีวาเช่นกัน
- ภาษากายช่วยสร้างความสัมพันธ์กับนักเรียน
ท่านเคยมีประสบการณ์ที่รู้สึกสบายอกสบายใจหรือรู้สึกอึดอัดกับคนรอบข้างบ้างหรือไม่ แม้ว่าจะเป็นการพบกันครั้งแรกก็ตาม แน่นอนท่านย่อมรู้สึกแตกต่างกัน และคำถามต่อมาก็คือ ทำไมบางคนท่านอยากพบปะพูดคุยกันต่อ แต่กับบางคนท่านไม่อยากพบกับเขาอีก คำตอบก็คือ ท่าทาง ท่าที หรือภาษากายที่ท่านได้สัมผัสนั้นเอง เมื่อคนเราพบกันสิ่งแรกที่เราสังเกตได้คือ ภาษากาย ถ้าคนหนึ่งมีท่าทางเฉย ไม่พูดไม่จา ไม่มองหน้า ไม่ยิ้มแย้ม เรารู้สึกมีช่องว่าง ไม่อยากเข้าใกล้ หรืออย่างน้อยก็สงวนท่าทีในการติดต่อกัน นี่แสดงว่าภาษากายมีผลกระทบต่อความสัมพันธ์ เช่นเดียวกันกับนักเรียนของท่าน ถ้าท่านมีท่าทีที่ผ่อนคลาย วางตัวสบาย ๆ ยิ้มแย้มแจ่มใส ทักทายพูดคุย ถามสารทุกข์สุกดิบ นักเรียนของท่านก็กล้าที่จะเข้าหาและความสัมพันธ์ของท่านกับนักเรียนก็จะดี อบอุ่น ใกล้ชิด การเรียนการสอนก็จะบรรลุผลตามที่ต้องการ
- ภาษากายช่วยสนับสนุนภาษาพูดให้การเรียนการสอนน่าสนใจมากขึ้น
ถ้าท่านใช้มือ สีหน้า ท่าทาง การเคลื่อนไหวที่เหมาะสมสอดคล้องกับคำพูดย่อมทำให้คำพูดนั้นน่าสนใจมากยิ่งขึ้น ตัวอย่างเช่น ถ้าท่านพูดกับนักเรียนว่า “มองดูซ้ายมือของเราซิ” และนักเรียนก็ไม่ได้สนใจฟังและไม่ได้หันหน้าไปมองทางซ้ายเลย แต่ถ้าท่านบอกนักเรียนว่า “ให้เรามองไปทางซ้าย”พร้อมกับหันหน้าผายมือไปทางซ้าย นักเรียนจะเริ่มหันหน้าไปมองทางซ้ายได้มากกว่า นี่แสดงว่าแม้นักเรียนจะไม่ได้สนใจฟังคำพูดของครูแต่ด้วยภาษากายของครูทำกระตุ้นให้พวกเขาได้หันมาสนใจและปฏิบัติตามคำพูดที่ครูบอก
- ภาษากายช่วยยกระดับความเชื่อมั่นในตนเองให้สูงขึ้น
เมื่อนักเรียนเริ่มส่งเสียงและไม่ตั้งใจฟัง ครูก็เริ่มหัวเสีย หงุดหงิด ครูเองเริ่มไม่มั่นใจในความสามารถของตนเอง หรืออาจจะไม่อยากเป็นครูอีกต่อไป แม้ว่าใจหนึ่งก็ไม่อยากยอมแพ้ ภายใต้แรงกดดันเช่นนี้ ภาษากายช่วยท่านให้มีความรู้สึกที่ดีขึ้นได้และจะนำความมั่นใจในตนเองกลับมา แล้วตั้งต้นหาทางทำให้ห้องเรียนของท่านกลับมามีบรรยากาศที่พร้อมจะเรียนรู้
ภาษากายช่วยได้อย่างไร ?
ขอให้ท่านทบทวนประสบการณ์ของท่านว่า เมื่อท่านรู้สึกกลัว ร่างกายของท่านมีปฏิกิริยาอย่างไร สีหน้า ท่าทาง มือ เท้า น้ำเสียง ฯลฯ แล้วถ้าท่านมีความสุข ความยินดีล่ะ ภาษากายของท่านจะแสดงออกอย่างไร นี่เป็นธรรมชาติของภาษากายกับอารมณ์ความรู้สึก อารมณ์จึงส่งผลกับภาษากายและในทางกลับกัน ภาษากายก็ส่งผลต่ออารมณ์ความรู้สึกได้ ดังนั้น เมื่อท่านเริ่มมีความรู้สึกจิตตกขาดความมั่นใจ หรือมีความมั่นใจในระดับต่ำ ท่านอาจจะเปลี่ยนอิริยาบถ เช่น จากนั่งเป็นยืน ลุกขึ้นเดิน ทำตัวให้ผ่อนคลาย หายใจลึก สะบัดมือ สะบัดแขน ดื่มน้ำ เหล่านี้จะช่วยทำให้สมองปลอดโปร่ง ยกระดับจิตใจให้สูงขึ้น ผลก็คือ ช่วยทำให้ความมั่นใจได้กลับคือมา และเพิ่มความมั่นใจขึ้นอีกด้วย สมองของท่านก็จะทำงานหาวิธีที่เหมาะสมเพื่อบริหารจัดการห้องเรียนของท่านได้ต่อไป
ภาษากายช่วยให้การเรียนการสอนของเราดีขึ้นและมีประสิทธิภาพมากขึ้น ดังนั้น ครูทุกคนควรเพิ่มทักษะในการใช้ภาษากายให้มากขึ้น นำข้อแนะนำเหล่านี้มาไตร่ตรองและปฏิบัตินอกจากจะทำให้การเรียนการสอนเป็นไปตามวัตถุประสงค์แล้ว ยังจะทำให้ครูรักความเป็นครูของตนเองได้อีกด้วย
ขอบคุณข้อมูลจาก https://richardjamesrogers.com/2021/01/24/the-importance-of-body-language-in-teaching/