การถ่อมตน
ความหมาย แสดงฐานะต่ำกว่าจริง แสดงความรู้ ความสามารถน้อยกว่าจริง
ข้อคิด / คำคม “ยอมแพ้เสียบ้าง ทำลายกำแพงแห่งความถือดีบ้าง จะพบสิ่งดี และได้ดี”
“ทุกคนที่เราพบ ล้วนรู้อะไรบางอย่างที่เราไม่รู้ เพราะฉะนั้น จงเรียนรู้จากเขา”
“จงยินดีในความสำเร็จของผู้อื่น” “อย่าอยู่เฉย ๆ เพราะคิดว่าตัวเองทำได้เล็กน้อย แต่จงทำเท่าที่ทำได้”
“จงเรียนรู้จากความผิดพลาดของคนอื่น เพราะคุณไม่อาจมีชีวิตยาวนานเพียงพอที่จะทำสิ่งเหล่านั้นทั้งหมด ด้วยตัวคุณเอง”

ประโยชน์ของการมีความถ่อมตน 
1.ชีวิตและหน้าที่การงานประสบความสำเร็จ  มีความก้าวหน้า
2.ทำให้เราเป็นคนที่รู้จักพอ  ไม่ทะเยอทะยาน
3.ฝึกให้เรามองคนอื่น และมองโลกในแง่ดี
4.รู้จักเอาชนะใจตนเอง  มีความสุขุมรอบคอบ
5.เป็นที่รักและเอ็นดูของผู้ใหญ่
6.เป็นที่รักของคนรอบข้าง

โทษของการไม่มีความถ่อมตน 
1.กลายเป็นคนทะเยอทะยาน
2.ชีวิตและหน้าที่การงานประสบความล้มเหลว
3.ชอบดูถูกผู้อื่น  ไม่รู้จักให้เกียรติคนอื่น
4.มองคนอื่น และมองโลกในแง่ร้าย
5.กลายเป็นก้าวร้าว
6.เป็นที่รังเกียจของสังคม

เนื้อหาในพระคัมภีร์ 
“ผู้ใดที่เป็นนายใหญ่ในพวกท่าน ผู้นั้นย่อมต้องรับใช้ท่านทั้งหลาย ผู้ใดจะยกตัวขึ้น ผู้นั้นจะต้องถูกเหยียดลง ผู้ใดถ่อมตัวลง ผู้นั้นจะได้รับการยกขึ้น”( มธ 23 : 11 – 12 )

“จงรักกันและกันฉันพี่น้อง  ส่วนการให้เกียรติแก่กันและกันนั้น จงถือว่าผู้อื่นดีกว่าตัว”    ( รม 12 : 10 )

“จงเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน อย่าใฝ่สูง  แต่จงถ่อมใจลงยอมทำการต่ำ อย่าถือว่า ตัวฉลาด”  ( รม 12 : 16 )

“จงมีใจถ่อมลงทุกอย่างและใจอ่อนสุภาพ อดทนนานและอดกลั้นต่อกันและกันด้วยความรัก”  ( อฟ 4 : 2 )

“เหตุฉะนั้น ในฐานะที่เป็นพวกซึ่งพระเจ้าทรงเลือกไว้  เป็นพวกที่บริสุทธิ์และเป็นพวกที่ทรงรัก  จงสวมใจเมตตา ใจปรานี ใจถ่อม ใจอ่อนสุภาพ ใจอดทนไว้นาน”  ( คส 3 : 12 )

“ในทำนองเดียวกัน ท่านที่อ่อนอาวุโส ก็จงเชื่อฟังคำของพวกผู้ใหญ่  อันที่จริงให้ท่านทุกคนมีความถ่อมใจในการปฏิบัติต่อกันและกัน    ด้วยว่าพระเจ้าทรงเป็นปฏิปักษ์กับคนเหล่านั้นที่ถือตัวจองหอง แต่พระองค์ทรงสำแดงพระคุณแก่คนที่อ่อนน้อมถ่อมตน”  ( 1 ปต 5 : 5 )

บทความ  อย่าแข็งกระด้าง
  โบราณท่านเปรียบเทียบไว้ว่า  ธรรมดารวงข้างที่เมล็ดมีเนื้อสมบูรณ์  ย่อมโค้งรวงลงมาอย่างงดงามน่าดู  ส่วนรวงข้าวที่ปราศจากเมล็ด  ไม่สมบูรณ์หรือปราศจากเนื้อ  ย่อมชูชันปลายรวงชี้ขึ้นฟ้าฉันใด  คนที่มีคุณสมบัติผู้ดีกับคนที่ปราศจากสมบัติผู้ดีก็ฉันนั้น  คือคนที่มีคุณสมบัติ หรือมีสมบัติผู้ดี
บริบูรณ์อยู่ในตัวนั้น ย่อมโค้งศรีษะ พนมมือไหว้หรือแสดงอาการอ่อนน้อมให้แก่คนทุกชั้น ส่วนคนที่ขาดสมบัติผู้ดีนั้น  ย่อมทำตนเป็นคนแข็งกระด้าง  ไม่ยอมค้อมหัวให้แก่ผู้ใด
  
พึงรู้เถิดว่า  การแสดงความเคารพหรือโค้งศรีษะ  พนมมือไหว้  ให้แก่ชนทั่วไปนั้น  มิใช่แสดงถึงความอ่อนแอหรือเกรงกลัวคน  แต่เป็นการแสดงให้เห็นถึงสมบัติผู้ดีที่มีอยู่ในตน
  
ส่วนการแสดงอาการแข็งกระด้าง ไม่เคารพใคร มิใช่เครื่องหมายที่แสดงถึงความเข้มแข็ง
ความยิ่งใหญ่ของตน  แต่เป็นการแสดงออกถึงความว่างเปล่า  ปราศจากผู้ดีของบุคคลผู้นั้นต่างหาก
อ่อนน้อมไว้เถิดประเสริฐกว่าแข็งกระด้าง

พฤติกรรมที่ปรารถนาให้ผู้เรียนปฏิบัติ
   + ให้ผู้เรียนรู้จักเอาชนะใจตัวเอง เมื่ออยากจะดูถูกหรือเหยียดหยามคนอื่น
   + ให้ผู้เรียนปฏิบัติต่อผู้อื่น  เหมือนอย่างที่ปรารถนาให้เขาปฏิบัติกับเรา
   + ให้เรามีความนอบน้อมถ่อมตน  มีสัมมาคารวะกับผู้ใหญ่ 
   + ฝึกให้เรามีความอดทน