คนเก่าเล่าเรื่องการเรียนคำสอนสมัยโน้น
         อาสนวิหารแม่พระบังเกิดบางนกแขวกปีนี้ (ค.ศ.2020) ครบ 124 ปี อาสนวิหารแห่งนี้ได้สร้างคริสตชนที่มีความเชื่อเข้มแข็งให้พระศาสนจักรไทยมาแล้วมากมาย บุคคลสำคัญที่เคียงข้างกับพระสงฆ์นักบวชก็คือบรรดาครูคำสอนฆราวาส ในโอกาสที่ได้มาทำงานอภิบาล ณ อาสนวิหารแห่งนี้จึงมีเวลาพูดคุยกับสัตบุรุษอาวุโสที่เป็นผลงานจากท่านเหล่านั้น ถึงบรรยากาศการเรียนคำสอนเมื่อประมาณเจ็ดสิบสามปีก่อนนั้น (ค.ศ.1947…) ผมได้คุยกับ “คุณยุทธ คงสถาพรชัย” (อายุ 78 ปี) สัตบุรุษอาสนวิหารแม่พระบังเกิด บางนกแขวก อดีตครูโรงเรียนซางตาครู้ส กรุงเทพฯ

พ่อปลัด: คุณยุทธครับ ครูคำสอนในสมัยนั้นจำใครได้บ้าง
คุณยุทธ: มีฆราวาสก็มี ครูฉันท์ สัตย์สมบูรณ์ ครูนิเว ครูสมฤทธิ์ นักบวชก็เช่น ซิสเตอร์ยี่สุ่น ซิสเตอร์บุญเติม ส่วนคุณพ่อมีหลายท่าน เช่น คุณพ่อชวลิต คุณพ่อบุญเลื่อน คุณพ่อรัตน์ คุณพ่อกิมเฮียง คุณพ่อชัยศักดิ์ คุณพ่อวิตราโน คุณพ่อไกรศรี

พ่อปลัด: ช่วยเล่าถึงครูคำสอนคนแรกหน่อย
คุณยุทธ: คิดถึงซิสเตอร์บุญเติม ตอนผมเข้าอนุบาล ซ.บุญเติม เป็นคนที่เอาใจใส่ต่อเด็กมาก ท่านใช้รูปภาพตั้งบนแท่นไม้ เป็นภาพในพระคัมภีร์ เริ่มตั้งแต่เรื่องพระเจ้าสร้างโลก สร้างกี่วัน สร้างอะไรบ้าง ในน้ำ บนบก ในอากาศละเอียดลออ ท่านใช้วิธีเล่าเรื่องประกอบภาพ ทำให้เด็กสนุกและอยากรู้ไปหมด เรื่องในพระคัมภีร์ชวนให้ติดตามว่าต่อไปจะเป้นอย่างไร ซิสเตอร์ท่านจะชี้ให้เด็กดูว่าใครเป็นใคร กำลังทำอะไร เมื่อเล่าเสร็จแล้วท่านจะถามให้พวกเราตอบ ท่านชี้ไปที่รูปใครเราก็ต้องตอบว่าเป็นใคร ท่านถามว่าทำอะไร เราก็ต้องตอบให้ได้ว่าคนในภาพนั้นกำลังทำอะไร

พ่อปลัด: เด็ก ๆ กล้าพูดกล้าตอบกันไหม
คุณยุทธ: กล้าครับ เพราะซิสเตอร์ใจดี และถ้าใครตอบถูกก็จะได้รับรางวัลด้วย

พ่อปลัด: คุณยุทธคิดว่าวิธีการที่ซิสเตอร์ใช้สอนเรานี้มันน่าสนใจไหม
คุณยุทธ์: การเรียนพระคัมภีร์โดยการเล่าประกอบการใช้ภาพที่ซิสเตอร์ใช้ เป็นวิธีการที่ดี ภาพทำให้เราสนใจมากขึ้น ตอนนั้นเรายังอ่านหนังสือไม่ออก การฟังจึงเป็นเรื่องที่สำคัญ ฟังแล้วก็ต้องจำ เรื่องต่าง ๆ ให้ได้ เรื่องต่าง ๆ จึงยังติดหูติดตาอยู่ถึงปัจจุบัน

พ่อปลัด: แล้วประโยชน์ล่ะ
คุณยุทธ: ได้มากเลยครับ บุคคลสำคัญในพระคัมภีร์แต่ละคนทำให้เราได้เรียนรู้ว่าคนที่ศรัทธาในพระเจ้านั้นนมัสการพระเจ้ากันอย่างไร เช่น กาอินกับอาแบลที่เอาพืชผักผลไม้กับลูกแกะมาเผาไฟถวายพระเจ้า อับราฮัมที่จะถวายลูกแด่พระเจ้าก็น่าตื่นเต้นมาก เรารู้ว่าพวกเขาดำเนินชีวิตกันอย่างไร ทำอย่างไรให้พระเจ้าพอพระทัย เข้าใจการดำเนินชีวิตของคนที่นับถือพระเจ้า การกราบไหว้นมัสการพระเจ้าอย่างไร จึงทำให้เรามีแบบอย่างความศรัทธาที่มองเห็นได้ และเข้าใจเรื่องพระเจ้ามากขึ้น

พ่อปลัด: เรื่องการสวดภาวนา ครูคำสอนสอนพวกเราสวดอย่างไร
คุณยุทธ: ท่องจำให้ได้ครับ ซิสเตอร์และครูคำสอนจะสวดเป็นตอนๆ แล้วให้เราสวดตามตามตาม พอโตขึ้นอ่านได้บ้าง จะมีหนังสือให้อ่าน อ่านพร้อมๆ กันบ่อย ๆ แล้วซิสเตอร์จะให้กลับไปท่องต่อที่บ้าน เช้าวันรุ่งขึ้นก็มาเอาการ เมื่อท่องได้ก็เริ่มท่องบทใหม่ต่อไป ใครสวดได้ก็มีรางวัลให้ เราเรียนคำสอนตอนเช้าก่อนเข้าเรียนกับตอนก่อนเลิกเรียน

พ่อปลัด: มีสอบไหม
คุณยุทธ: มีครับ เราเรียนคำสอนแบบถาม-ตอบ ตอนสอบครูกับคำสอน ผมหมายถึงเมื่อเราโตขึ้นเรียนกับครูคำสอนท่านอื่น การทดสอบ ครูจะถามเป็นข้อ ๆ เด็กก็ต้องตอบให้ได้ ใครตอบไม่ได้ถือว่าสอบตก เราใช้คำสอนชื่อ “หนังสือคำสอนคริสตัง” มีคนละเล่ม แต่ไม่มีพระคัมภีร์ให้

พ่อปลัด: แล้วมีกิจกรรมอื่น ๆ ไหม
คุณยุทธ: สำหรับเด็กผู้ชายก็จะเป็นเด็กช่วยมิสซา ซึ่งต้องตอบเป็นภาษาลาติน ผมต้องตื่นแต่เช้าประมาณตีห้า เพื่อมาช่วยมิสซามิสซาตีห้าครึ่ง แล้วกลับบ้านไปช่วยงาน กินข้าว แล้วมาโรงเรียน อีกกิจกรรมหนึ่งคือการขับร้องซึ่งมีครูนิเวไปผู้สอน

พ่อปลัด: พ่อแม่ว่าอย่างไร
คุณยุทธ: สนับสนุนเต็มที ถ้าไม่ตื่นท่านจะมาปลุก เรื่องไปวัดวันอาทิตย์ด้วย ถือเป็นเรื่องสำคัญ

พ่อปลัด: ทางวัดมีการส่งเสริมการมาวัดของเด็ก ๆ อย่างไร
คุณยุทธ: พวกบราเดอร์ เก่งเรื่องจัดเกมให้เด็ก ๆ ได้เล่นสนุก จำได้สามเกม คือ ต่อหางหมู ปาลูกบอลเข้าช่องที่เจาะไว้ แล้วในวันฉลองใหญ่มีการปีนเสาน้ำมัน สนุกมาก ส่วนทางโรงเรียนครูคำสอนจะคอยกวดขัน ทุกวันจันทร์ทุกคนจะถูกเช็คว่ามาวัดในวันอาทิตย์หรือเปล่า ถ้าไม่มามีเหตุผลอะไร ถ้าไม่มีเหตุอะไร ต้องโดนลงโทษ โดนยืนหน้าขั้นบ้าง หรือต้องคุกเข่าหน้าหน้าเป็นต้น พวกเราต้องท่องพระบัญญัติของพระเจ้าและของพระศาสนจักรให้ได้ทุกคน

พ่อปลัด: อยากให้เล่าถึงครูฉันท์สักหน่อย
คุณยุทธ: ครูฉันท์ เป็นคนศรัทธา ช่วยเหลือกิจการของวัดมาตลอด จำได้ว่าท่านช่วยรับหนังสือพิมพ์คาทอลิกชื่อ "อุดมพันธ์" แล้วนำมาแจกตามบ้าน ตามห้องเรียน ในตอนนั้นไม่มีหนังสืออื่น "อุดมพันธ์" ทำให้เรารู้ว่าพระศาสนจักรของเราที่โน้นที่นี้ทำอะไรกันบ้าง เด็กบางนกแขวกทุกคนต้องผ่านครูฉันท์ด้วยกันทั้งนั้น ท่านจึงเป็นบุคคลสำคัญคนหนึ่งของอาสนวิหารของเรา